کتاب

1. زمینه تاریخی؛ روسیه پس از انقلاب

داستان در فضایی سیاسی و اجتماعی پرتنش اتفاق می‌افتد که ایدئولوژی‌های نو و قدیم در جنگ هستند. بولگاکف جامعه‌ای را توصیف می‌کند که در آن ارزش‌های انسانی در معرض تهدید و نابودی است.

 

2. پروفسور پریوبراژنسکی؛ نماد خرد و دانش

او جراحی است که می‌خواهد از طریق علم، انسانی بهتر بسازد. شخصیت او نماینده تلاش برای حفظ عقلانیت و پیشرفت در مقابل خرافات و خشونت جامعه است.

 

3. تجربه‌ی پیوند مغز؛ شکست و تراژدی

پیوند مغز انسان به سگ ولگرد، باعث تولد موجودی می‌شود که نه انسان است و نه سگ. این شکست علمی، نمایانگر محدودیت‌های دانش و پیچیدگی‌های طبیعت انسان است.

 

4. تضاد میان ماهیت و ظاهر

شوارتز ترکیبی از غرایز حیوانی و رفتارهای انسانی است که باعث درگیری درونی و بیرونی می‌شود. این تضاد نقدی است به کسانی که ظاهر مدرن دارند ولی درونشان خشن و وحشی است.

 

5. تصویر جامعه و سیاست

شوارتز به نماد فساد و خشونت تبدیل می‌شود که جامعه و دولت از آن می‌ترسند و برای حذفش تلاش می‌کنند. بولگاکف از این طریق به فساد سیاسی و خشونت در جامعه شوروی اشاره می‌کند.

 

6. پیام فلسفی و اجتماعی

«دل سگ» داستانی درباره پیچیدگی انسان، علم و اخلاق است. بولگاکف هشدار می‌دهد که پیشرفت بدون اخلاق می‌تواند فجایع به بار آورد و جامعه را به نابودی بکشاند. این رمان همچنان از برجسته‌ترین آثار ادبیات روسیه است.