خلاصه تحلیلیـداستانی رمان «دوربرگردان» اثر فرهاد کشوری
1. بازرسی در لابه‌لای خاکسترها
راوی، مأمور بازنشسته‌ای است که برای بررسی پرونده‌ای قدیمی بازمی‌گردد. اما بیشتر از کشف جرم، خودش را کشف می‌کند. این بازرسی، بهانه‌ای است برای واکاوی گذشته‌ها. هر مصاحبه، هر دیدار، مانند کندن خاک از روی خاطره‌هاست. کشوری یک کارآگاه‌ـ‌داستان ساخته، اما بدون قاتل قطعی. او در پی واقعیتی‌ست که زیر خاکستر حافظه پنهان شده. خواننده هم مثل راوی، هرچه جلوتر می‌رود، بیشتر گیج می‌شود.
2. آدم‌هایی که حقیقت را پنهان می‌کنند
هیچ‌کس تمام حقیقت را نمی‌گوید. هر شاهد، بخشی از ماجرا را روایت می‌کند، و بخشی را پنهان. انگار همه، نقش خود را حفظ کرده‌اند، حتی بعد از سال‌ها. کشوری نشان می‌دهد چطور جامعه، دروغ را به صورت دسته‌جمعی یاد می‌گیرد. شخصیت‌ها خاکستری‌اند، و حقیقت هم همین‌طور. راوی باید میان این تاریکی و روشنی‌ها راهش را پیدا کند. ولی آیا اصلاً راهی هست؟
3. حس تعلیق مداوم در روایت
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های «دوربرگردان»، تعلیق روان است. کشوری با ظرافت، خواننده را تا انتها در تعلیق نگه می‌دارد. هیچ‌گاه معلوم نیست کدام روایت درست است. حتی تصمیم‌های ساده‌ی شخصیت‌ها، پُر از تردیدند. داستان با اضطراب آرامی پیش می‌رود. مثل راه‌رفتن روی طناب، بی‌آنکه بیفتی. این تعلیق، نه نمایشی، که درونی است.
4. تصویر ناتمام یک نسل
«دوربرگردان» فقط داستان فرد نیست؛ روایت یک نسل است. نسلی که میان ارزش‌ها و واقعیت‌ها گیر کرده. کشوری از دل زندگی شخصی، به وضعیت اجتماعی می‌رسد. آدم‌هایی که یا دلسردند، یا بی‌تفاوت. این رمان، پرتره‌ای‌ست از نسلی که نمی‌داند باید ادامه بدهد، یا بازگردد. نسل دوراهی، نسل دوربرگردان.
5. سبک موجز، اما تأثیرگذار
فرهاد کشوری مینیمال می‌نویسد، اما پراثر. جمله‌ها کوتاه‌اند، اما عمیق. او با کمترین کلمات، بیشترین معنا را منتقل می‌کند. زبانش سرد و محاسبه‌گر است، درست مثل شخصیت راوی. نثر، در خدمت داستان است، نه برای نمایش نویسنده. هیچ زیاده‌گویی‌ای در کار نیست، اما هر جمله فکر دارد. این سبک، خواننده را تا انتها با خود می‌برد.
6. دوربرگردان؛ بازگشت به نقطه‌ی تردید
اسم کتاب، کنایه‌ای تلخ و دقیق از موقعیت شخصیت‌هاست. نه می‌توانند جلو بروند، نه می‌توانند بایستند. همه در حال بازگشت به نقطه‌ای از زندگی‌اند که فکر می‌کردند گذشته. کشوری از این استعاره ساده، رمانی پیچیده ساخته. در نهایت، این «دوربرگردان» فقط مربوط به یک خیابان نیست، بلکه یک وضعیت انسانی است. تجربه‌ای هم‌زمان فردی و اجتماعی.